Onderzoek & publicaties

Onderzoek

Eén van de doelstellingen van Stichting het NIM is het ondersteunen van wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek naar de inzet van muziektherapie in de breedste zin van het woord. Dit doen we onder andere door een deel van de inkomsten uit ons scholingsaanbod te reserveren en middels subsidies een bijdrage te leveren aan wetenschappelijk onderzoek of praktische toepassingen van muziektherapie.

Wanneer je een nascholing volgt bij het NIM draag je op die manier ook bij aan het verder onderbouwen van je vak. Onderzoekers nodigen we op hun beurt weer uit om scholingen en masterclasses te verzorgen, zodat de opbrengst van onderzoek ook weer terecht komt bij muziektherapeuten in de praktijk.

Recent onderzoek

Onderzoek

Waar muziek roepen overbrugt

In 2024 namen Jennifer Zantopp en Mariska van Akkeren-Claessens deel aan de nascholing Micro-interventies leren ontwikkelen.

Het resultaat van deze samenwerking? Een gloednieuwe muziektherapeutische micro-interventie genaamd MIVID, een individuele muziektherapeutische interventie ter vermindering van vocaal storend gedrag bij dementie.

In samenwerking met Laurien Hakvoort hebben zij de micro-interventie nu ook uitgewerkt tot een publicatie in het Musiktherapeutische Umschau.

Samenvatting:

Deze individuele muziektherapeutische micro-interventie is een gedetailleerde beschrijving van de inzet van muziek door een gecertificeerd muziektherapeut om vocaal storend gedrag bij mensen met dementie in de laatste fase te verminderen. Het artikel beschrijft de werkzame muzikale elementen die invloed hebben op het verminderen van deze vorm van probleemgedrag (ook bekend als BSPD) bij immobiele ouderen met een dementieel beeld. Door zowel een gedegen theoretisch onderbouwing als een gedetailleerde praktijkgerichte beschrijving van de therapeutische attitude en muzikale interventies is het mogelijk deze muziektherapeutische interventie optimaal uit te voeren bij cliënten met deze specifieke problematiek. Dit biedt mogelijkheden voor gericht onderzoek.

Het volledige artikel is nu te lezen. De bijbehorende micro-interventie kun je bekijken in onze kennisbank.

Onderzoek

Music therapy and adverse childhood experiences (ACEs)

In het artikel Music therapy and adverse childhood experiences: A scoping review hebben auteurs Tom Abrahams, Maartje van de Ree, Dr. Laurien Hakvoort, Dr. Carolien Konijn, Prof. Dr. Roy Otten, Prof. Dr. Arne Popma & Dr. Karin Nijhof geinventariseerd welke muziektherapeutische interventies gebruikt worden in de behandeling van kinderen en jongeren die ingrijpende jeugdervaringen hebben meegemaakt (ACEs).

Daarnaast is gekeken hoe muziektherapeuten hun behandeling met deze doelgroep vormgeven en welke conclusies getrokken kunnen worden over de effectiviteit van de geïncludeerde interventies.

De belangrijkste resultaten en aanbevelingen uit dit artikel zijn:

  • Muziektherapie wordt regelmatig ingezet in de behandeling van cliënten die ACEs hebben meegemaakt. In meer dan 75% van de gevallen is er sprake van een veelvoud aan ACEs (vb. sexueel misbruik, verwaarlozing en een uithuisplaatsing).
  • Uit de 35 geïncludeerde artikelen komen maar liefst 173 muziektherapeutische interventies naar voren. Daarbij merken we op dat veel interventies niet uitgebreid beschreven zijn en er een reële kans is dat muziektherapeuten verschillende namen gebruiken voor wat in essentie dezelfde interventies zijn.
  • Individuele muziektherapie trajecten bij ACEs duren gemiddeld 48 weken, terwijl een groeps- of systeemgericht aanbod gemiddeld 11 weken duurt. Belangrijke kanttekening daarbij is dat de klachten bij individuele trajecten doorgaans complexer en chronischer van aard zijn.
  • Effectiviteit van de aangeboden interventies is lastig vast te stellen en te generaliseren. Dit komt mede doordat de interventies en uitkomstmaten niet op een gestructureerde manier beschreven zijn. Het is van belang dat muziektherapeuten hun interventies op een meer gestandaardiseerde manier gaan beschrijven, bijvoorbeeld door gebruik te maken van het micro-interventies format.

 

Het volledige artikel is nu beschikbaar. Je kunt deze ook terugvinden op Researchgate en via Taylor & Francis. Dit onderzoek is financieel ondersteunt door Stichting het NIM.

 

Direct bekijken

Zantopp, J., van Akkeren-Claessens, M., & Hakvoort, L. (2025). Waar muziek roepen overbrugt. MIVID: Individuele muziektherapeutische interventie ter vermindering van vocaal storend gedrag bij dementie. Musiktherapeutische Umschau, 46(2), 186-193. https://doi.org/10.13109/muum.2025.46.2.186
Abrahams, T., van de Ree, M., Hakvoort, L., Konijn, C., Otten, R., Popma, A., & Nijhof, K. (2024). Music therapy and adverse childhood experiences: A scoping review. Nordic Journal of Music Therapy, 1–29. https://doi.org/10.1080/08098131.2024.2388885

Micro-interventies

Micro-interventies helpen je muziektherapeutisch handelen te onderbouwen door systematisch de muzikale werkingsmechanismen, wetenschappelijke onderbouwing en wijze waarop je toetst te beschrijven. Daarnaast bevat elke micro-interventie een stapsgewijze beschrijving van de interventie.

Recente micro-interventies

Interventies

Vocaal storend gedrag bij dementerenden verminderen via muziektherapie

Tijdens de nascholing Micro-interventies leren ontwikkelen gingen Mariska van Akkeren-Claessens en Jennifer Zantopp aan de slag om een micro-interventie te beschrijven die zich richt op het verminderen van vocaal storend gedrag bij immobiele mensen met dementie in de laatste fase.

De volledige micro-interventie is nu beschikbaar in onze kennisbank..

Direct bekijken

Van Akkeren – Claessens, M. & Zantopp, J. (2025). Waar muziek roepen overbrugt. MIVID: een individuele muziektherapeutische micro-interventie ter vermindering van vocaal storend gedrag bij immobiele mensen met dementie in de laatste fase.

Ook interessant

Het werkveld van muziektherapeuten in continue in ontwikkeling. Er zijn altijd wel nieuwe tools, interessante boeken, video’s of artikelen te vinden. Hieronder delen we interessante tips en overzichten.

Bekijk ook eens

Overige

Beeldmateriaal muziektherapie

In dit bericht verzamelen we beeldmateriaal zoals video’s, animaties en documentaires waarin muziektherapie of een aanverwant thema centraal staat. Al het beeldmateriaal in deze lijst is gevonden in openbare bronnen.

Laten we samen een zo compleet mogelijk overzicht maken. Heb jij aanvullingen of suggesties? Stuur ons even een berichtje met de link naar video en we zetten hem in de lijst!

(Laatste update: 6/8/25)

 

Autisme:

  • Operation Syncopation (1:36:30)
    (2017) Documentaire waarin Prof. Dr. Amelia Oldfield samen met oud-clienten en hun families terugblikt op therapie-trajecten die 15 jaar geleden plaatsvonden. Alle cliënten zijn gediagnosticeerd met autisme.
  • Benji – A journey to speech (5:36)
    (2014) Video van Nordoff-Robbins Australia waarin het therapie-proces van een kind met autisme wordt weergegeven. Cliënt is bij aanvang non-verbaal, maar leert door middel van muziektherapie steeds beter praten.

 

Muziektherapie in het ziekenhuis:

  • A Day Inside Houston Methodist Hospital’s Music Therapy Program (7:16)
    (2021) Kort item waarin je meeloopt met muziektherapeute Bianca Hamilton in het Houston Methodist ziekenhuis (VS). Aandacht voor muziektherapie op een cardiovasculaire intensive care unit (CVICU).
  • The impact of Music Therapy (4:14)
    (2018) Video van het St. Louis Children’s Hospital (VS) over het herstelproces van June na een coma/sceptische aanval. Nadruk op het herstel van bewegingspatronen en interactie.

 

Hospicezorg:

 

Trauma: 

 

Muziektherapie met vluchtelingen:

  • Music 4 Displaced Dyads (13:09)
    (2023) Korte film waarin de resultaten van een kortdurende muziektherapeutische groepsinterventie bij Oekraïense gezinnen worden gepresenteerd. Effecten richten zich onder andere op algeheel welbevinden, angst en cognitieve functies.

 

Revalidatie:

 

Interventies:

 

Psycho-educatie:

  • Childhood Trauma and the Brain (5:10)
    (2020). Korte animatie van de UK Trauma Council waarin wordt uitgelegd wat er in je brein gebeurt na traumatische ervaringen zoals misbruik en verwaarlozing.
Overige

Meetinstrumenten

Hieronder vind je een overzicht van meetinstrumenten die binnen muziektherapie gebruikt kunnen worden. Indien een meetinstrument vrij beschikbaar is gesteld kun je in het overzicht doorklikken naar het desbetreffende bestand.

Check wanneer je binnen een multidisciplinair team werkt altijd of het oke is dat jij dit meetinstrument zelf afneemt. In sommige gevallen is samenwerking met een psycholoog of psycho-diagnosticus gewenst of zelfs een nadrukkelijke meerwaarde.

Dit overzicht wordt regelmatig bijgewerkt. Houd er rekening mee dat ondanks onze beste intenties om dit overzicht up-to-date te houden, het voor kan komen dat er een gelinkt wordt naar een verouderde versie.

Laatste update: 6/10/25

Aandacht:

 

Algehele cognitie: 

 

Angst: 

 

Muzikale luisterervaring:

 

Observatie muziektherapie:

 

Spanning & stress: 

 

Trauma & PTSS:

 

Direct bekijken

Rapport: Inventarisatie werkveld en scholingsbehoefte van muziektherapeuten in Nederland 2023